SECULIER
Inhoud
Inleiding
Hoe de mens zijn god(en) bedacht en dat kennis daar een eind aan kan maken
Dat godsdienst niet de moeder is van de moraal
Gaat god voorbij?
Spinoza
Heb ik een vrije wil, of lijkt dat maar zo?
Seculiere hoop
Waar het allemaal goed voor is, boodschap aan mijn kleinkinderen
Waar het allemaal goed voor is, boodschap aan mijn kleinkinderen
Als gelovige jongeman wist ik het wel: je leven staat in dienst van god, je leeft in dankbaarheid naar zijn geboden. Dat is goed voor mens en wereld. Het tegendeel daarvan, leven zonder god, is slecht.
Maar wat als dat geloof wegvalt, is er dan nog een goed en een slecht? Ja dus, zoals in het voorgaande gezegd is: moraal, kennis van goed en kwaad, is vanouds in de soorten mee geëvolueerd. En in de voortgang van de mensheid, naar minder primitief, zijn de opvattingen over goed en slecht mede veranderd. Goed en kwaad zijn niet voor eeuwig en eenduidig vastgelegd.
Heb ik dan, in deze relatieve ethiek nog een boodschap voor elkaar, voor onze kinderen en kleinkinderen? Of blijft het bij: je hebt geluk dat je hier geboren bent en niet als meisje in Sudan? Alles is een kwestie van pech en geluk, hebben we meer niet te melden? Kunnen we nog zeggen: kijk, hier gaat het om, daar is het allemaal goed voor?
Spinoza zocht alle levenskracht in de natuur. Daar is de levenskracht die de mens stimuleert om het goede te doen: behoud en verbetering van Mens en Wereld. Inmiddels hebben wij nog veel meer kennis van die natuur dan hij in zijn tijd. Wij weten dat we alle levensinformatie vanaf de conceptie meekrijgen in het DNA en dat we met heel veel voorspelbaar gedrag worden geboren.
De bedoeling van dat alles is heel eenvoudig: houd mens en wereld in stand, behoud en verbeter je soort en zijn leefomgeving. Alles wat je daarvoor nodig hebt, zit in je. De bedoeling is dat jij meegaat in die natuurlijke drang, daar gehoor aan geeft, dat je je bijdrage levert aan de verdergaande ontwikkeling van de wereld en aan de ontplooiing van jezelf. Dat kan op vele manieren, maar de meest menselijke manier is het goed gebruik van je belangrijkste bezit, je verstand.
Je hebt alles in je wat nodig is om als echt mens te functioneren en tot volwaardig mens uit te groeien. Luister naar je intuïtie, je wordt gedreven door levensdrang. Het gaat als vanzelf. Je vraagt om eten, je groeit, je gaat kijken, praten, denken. Opvoeders helpen je daarbij, ze wijzen de weg, maar het gebeurt in jou. Ontdek jezelf, wat je wilt, wat je kunt, je talenten. Je komt verder, je leert. Je gaat ontdekken dat je er mag zijn, dat er op je gewacht wordt.
Durf jezelf te zijn, zelfs als je nog lang niet alles weet. Leer je verstand gebruiken en leer met je emoties om te gaan, verdring ze niet, maar hou ze wel in de gaten. Het is prima om ambities en passies te hebben, om dit of dat heel graag te willen.
Er zijn ook schadelijke passies, zoals 'je schuldig voelen' of iemand haten of te denken dat alles alleen om jou draait. Fouten maken mag, ieder mens maakt fouten. Daar leer je van. Maar je hoeft er niet nederig van de worden, je meteen schuldig te voelen, je te schamen. Je hoeft ook niet alles meteen te geloven. Onderzoek de dingen, wees kritisch, controleer, vraag door, doe niet klakkeloos wat anderen doen. Ontdek dat er veel obstakels zijn om je doel te bereiken, maar die kun je overwinnen. Dat geeft je grote tevredenheid, voldoening, geluk zelfs.
Let op: in je eentje red je het niet. samen sta je sterk. Het gaat om de mensheid, in je eentje kun je die niet redden of in stand houden. Wees solidair, heb lief en je gaat gelukkig zijn.