De agent draagt een hoofdoek
november 2017
In het tv-programma 'De tafel van Tijs' schonk een groepje mensen aandacht aan 'agent in uniform wil hoofddoek dragen'. De meeste deelnemers konden zich vinden in die combinatie: zo iemand moet ook in haar werk haar geloof kunnen uiten - er is immers vrijheid van godsdienst in ons land; ze wil haar werk doen zoals ze is. Een agent is toch een mens, geen robot? Ook zou een agent met hoofddoek meisjes uit meer diverse culturen kunnen aanzetten om bij de politie te gaan, die toch graag een bredere vertegenwoordiging zou willen zien van de samenleving. Ja, waarom zou een agent geen hoofddoek mogen dragen?
foto van internet
Dan stel ik me voor dat ik in een park wandel, hand in hand met m'n vriend, en we worden geramd door een groepje jonge gasten. Ik ga naar het politiebureau om aangifte te doen en daar zit die agent met hoofddoek. Meteen bedenk ik dat zij, haar religie homoseksualiteit veroordeelt. Hun god verbiedt het. Kan ik bij zo iemand mijn verhaal kwijt?
Het zou je ook kunnen overkomen in een fundamenteel christelijk deel van de VS als de ambtenaar duidelijke tekenen draagt van haar lidmaatschap van zo'n orthodoxe kerk. Op haar revers prijkt bijvoorbeeld een Pro-Life speldje. Wil een vrouw daar haar verhaal doen over verkrachting binnen het huwelijk?
Of anders: hoe zou dat zijn als een agent met hoofddoek een burger met hoofddoek moet corrigeren: "Mevrouw, u rijdt door rood licht, ik moet u bekeuren." De twee dames herkennen bij elkaar duidelijk eenzelfde achtergrond. Zijn zij in staat om de rechte verhouding tussen burger en agent te handhaven? Dat lijkt mij niet gemakkelijk.
Hoe zit dat met die verhouding burger - agent? Ik wil als burger van een agent niet weten wat hij of zij privé gelooft. Ik wil vertrouwen op zijn of haar neutrale houding, zij vertegenwoordigt en handhaaft de wet, meer niet. Een uniform is niet voor niets uitgevonden. Het doet er niet toe welke persoon daarin zit. De privé-ideeën van de agent mogen geen invloed hebben op het oordeel van de agent, die als ambtenaar in functie doet wat hij/zij behoort te doen: de wetten van onze democratie handhaven. Ik wens geen agent met een AJAX-sjaal om de nek. Een joodse rechter mag geen keppeltje op zijn hoofd zetten tijdens de rechtspraak. Onze rechters, advocaten, politieagenten en meer hebben ooit gezworen dat ze zonder aanziens des persoons de wet zullen eerbiedigen en handhaven. Ook andere beroepen kunnen zo hun beperkingen hebben: een gelovige arts moet de patiënt niet bestoken met de wil van god.
Wordt de agent of de rechter dan belemmerd in zijn of haar geloof? Is verbieden van de combinatie hoofddoek-uniform een aantasting van de godsdienstvrijheid? Elke overheidsdienaar heeft uiteraard een privéleven en mag geloven of niet geloven wat hij/zij wil, net als elke andere burger. Maar iemand in uniform is bekleed met een zeker gezag. Dat schept verplichtingen voor beiden. De burger erkent dat gezag en de gezagsdrager vertegenwoordigt onze democratische wetten. Deze vorm van duidelijkheid moet niet verstoord worden doordat de ambtenaar in functie gaat tonen van welke club of partij of kerk hij/zij is. De vrijheid van godsdienst wordt hier niet wezenlijk aangetast, de delicate verhouding tussen burgers en ambtsdragers wordt niet in gevaar gebracht. Een ambtenaar in functie is in die zin minder vrij dan een gewoon burger.