reagens van Tollens en van Fehling Cu²⁺ (oxidator) = Fehlings Reagens
Ag⁺ (oxidator) = Tollens Reagens of Zilverspiegel

Cu²⁺ en Ag⁺ zijn tamelijk zwakke oxidatoren. Ze staan in tabel X, maar let op:
Het Cu²⁺ gaat hier niet over in metallisch Cu als product, maar wel in het ion Cu⁺.
Het product van de oxidator Ag⁺ is wel het metaal Ag.
Dus: beide oxidatoren pakken één elektron per ion en ze doen dat alleen in basisch milieu.

Tollen's Reagens
of
De ammoniakale zilverspiegel

Ag⁺-ionen zijn zwakke oxidatoren die bijvoorbeeld glucose kunnen oxideren (de aldehydegroep daarin).
De vergelijking van de oxidatie is als volgt:

2Ag⁺+ C₆H₁₂O₆ + H₂O 2Ag(s)+ C₆H₁₂O₇ + 2H⁺       ΔH > 0       ( evenw. 1)

Om dit evenwicht naar rechts te dwingen heb je twee mogelijkheden: het basisch milieu versterken en verwarmen.

Basisch milieu:
Ag⁺-ionen, gebracht in basisch milieu, vormen een neerslag: AgOH, en daaruit ontstaat al heel gauw: Ag₂O met een bruine kleur en in vaste vorm.
Echter, Ag⁺ reageert alleen redelijk goed als oxidator als het vrij is, in opgeloste vorm dus; niet als het vast zit aan OH^- of aan O^2-.
Wil je dus dit ion als oxidator toepassen, dan moet je het in vrije ionvorm hebben, zelfs in basisch milieu.
Er is een mogelijkheid om dat te realiseren, namelijk: ammoniak toevoegen (NH₃(aq)), dat de Ag⁺-ionen op de volgende manier in oplossing houdt:

Ag⁺ + 2NH₃ Ag(NH₃)₂⁺

Op deze wijze blijven de Ag⁺-ionen in oplossing, zelfs in basisch milieu.


Hoe lukt het nu om die ionen Ag⁺ oplosbaar te houden in een basische oplossing?
Hoe beschermen de ammoniak-moleculen de Zilverionen tegen de OH^--ionen?
Hoe doen ze dat?
Ze omringen die ionen, ze schermen ze af.
De oxidator is Ag⁺

1. Deze reactie kan alleen plaats vinden in basisch milieu.
2. Bij deze reactie moet verwarmd worden; er is energie nodig.

Neerslagvorming (van AgOH) moet hierbij voorkomen worden en daarvoor wordt ammoniak(aq) = ammonia wordt gebruikt.
Het is ontzettend belangrijk hier om schone buizen te gebruiken omdat het product zilver alleen zich afzet op vetvrije glazen wanden.

In buis 1 doen we een paar ml zilvernitraatoplossing (AgNO₃(aq)).
Aan deze oplossing voegen we toe - beetje bij beetje - de ammonia.
N.B.: ammoniak is op zich al basisch, dus is het niet nodig om ook NaOH toe te voegen.
Even zie je het AgOH neerslaan, maar al gauw verdwijnt het als meer ammonia wordt toegevoegd.
Dan is de AZ klaar voor gebruik als oxidator.

We voegen een paar ml van de oplossing van de reductor samen met een paar ml AZ. De reductor kan weer zoiets zijn als ethanal of methanal (of glucose). Als er maar een aldehydegroep in zit.
Goed mengen en dan zet je de buis voorzichtig enige tijd in een waterbadje. We kunnen dan de vorming van de zilverspiegel zien.