aardolieproducten
De belangrijkste onderdelen/componenten van aardolie zijn koolwaterstoffen met betrekkelijk lange ketens (de kwaliteit van de aardolie hangt hiermee samen).
De diverse koolwaterstoffen kunnen gescheiden worden door middel van destillatie, maar daarbij doet zich een probleem voor:
De meeste moleculen zijn te groot en daarom blijft een te groot deel achter als teer en asfalt en krijgen we te weinig nuttige producten.
Kijk maar naar het verkeer: je hebt natuurlijk veel asfalt nodig, maar nog veel meer benzine en diesel (met veel kleinere moleculen) om erop te rijden.
Om nu de opbrengst aan kleinere moleculen te vergroten is er de methode van het "kraken":
Sterke verhitting van de aardolie (geen zuurstof er bij alsjeblieft!) kan die grote moleculen in kleinere breken.
We hebben het nu over de hoofdprocessen (kraken en vervolgens destilleren) van de zgn olieraffinaderijen.
Met name het kraakproces heeft goede katalysatoren nodig.
De producten van de olieraffinaderij, die kleinere moleculen dus, zijn op hun beurt weer de grondstoffen voor de chemische industrie en vaak opgebouwd uit de elementen waterstof en koolstof: de Koolwaterstoffen.
Misschien zou je ze ook "koolstofhydriden" mogen noemen.
Ze zijn de grondstoffen voor de vele derivaten die de chemische industrie maakt voor toepassingen in de maatschappij, zoals benzine, plastic, nylon, enzovoort.
De alkanen hebben geen grote reactiviteit. Ze branden goed, ze ondergaan gemakkelijk substititie (zie verderop). Ze zijn verzadigd, dus additie gaat niet.
Additie is wel mogelijk bij alkenen en alkynen. Daarbij worden dubbele of drievoudige bindingen verbroken.
Een zeer bijzondere koolwaterstof is Benzeen en de derivaten daarvan.
We zullen het ook hebben over de opvallend lage reactiviteit van benzeen.
Bij een studie over de stoffen van de koolstofchemie moeten we onderscheid maken tussen de koolwaterstoffen, stoffen met zuurstof en stoffen met stikstof. Ook zijn er verbindingen die al deze elementen bevatten.